පශ්චාත් නූතනවාදය සහ නව ලිබරල්වාදය – II

ඩේවිඩ් හාවිගේ අදහස් දැක්වීමක් ආශ්‍රයෙන් සිදුකල මෙම ලිපියේ මුල් කොටස අප මීට පෙර පල කල අතර, ඊට මෙතැනින් පිවිසිය හැක.

                                                                        ***

නව ලිබරල්වාදයේ කතිකාවට අනුව, සමස්තයක් වශයෙන් සමාජයට වඩා පුද්ගලයන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් කෙරෙහි අවධානය යොමු කෙරේ. මෙම ඉදිරි දර්ශනයෙන් ඇඟවෙන්නේ මිනිසුන් ලෝකය සහ ඔවුන්ගේ යහපැවැත්ම ගැන සිතන විට, ඔවුන් පුළුල් සමාජ සන්දර්භය හෝ අන් අයගේ යහපැවැත්ම සැලකිල්ලට නොගෙන තමන් සහ ඔවුන්ගේ ආසන්න වටපිටාව පමණක් සලකා බැලීමට නැඹුරු වන බවයි. මෙම පුද්ගලවාදී මානසිකත්වය ඇතැම් ඡන්ද භාවිතයන් තුළ පිළිබිඹු වන අතර, අතීතයේදී මිනිසුන් තම පෞද්ගලික තත්ත්වය පමණක් නොව ලෝකයේ තත්ත්වය සහ අන් අයගේ සුබසාධනය ගැන සලකා බැලීමට පුරුදුව සිටියහ. කෙසේ වෙතත්, නව ලිබරල් චින්තනයේ සන්දර්භය තුළ, මූලික වශයෙන් අවධාරණය කරනු ලබන්නේ සාමූහික ගැටළු වලට වඩා පුද්ගල උවමනාවන් මත ය.

වර්තමානයේ මිනිසුන්, ජෝ බයිඩන් වැනි දේශපාලන නායකයින් ඇගයීමට ලක් කරන විට, විනිශ්චය සඳහා ඔවුන්ගේ නිර්ණායක බොහෝ විට පදනම් වී ඇත්තේ එම නායකයින් ඔවුන්ගේ පෞද්ගලික තත්වයට කෙලින්ම බලපාන ආකාරය මත ය. නායකයා තනි තනිව තමන්ට ප්‍රයෝජනයක් නොලබන බව ඔවුන්ට හැඟේ නම්, ඔවුහු එම නායකයා දෙස ඍණාත්මක ලෙස බැලීමට නැඹුරු වෙති. මෙය අනියමිත සත්‍යයන් (discursive truths) හා සම්බන්ධ වේ. අනියමිත සත්‍යයන් පිළිබඳ සංකල්පයෙන් ඇඟවෙන්නේ අප සත්‍ය යැයි සලකන දේ ගැන කතා කරන ආකාරය සහ අප විශ්වාස කිරීමට තෝරා ගන්නා ආඛ්‍යාන මගින් බලපෑම් කෙරෙන බවයි. සමාජයක් පුද්ගලවාදය, ව්‍යවසායකත්වය, ස්වාධීනත්වය, වගකීම සහ වගවීම වැනි අදහස් ප්‍රමුඛ චින්තනය ලෙස ප්‍රවර්ධනය කරන විට, මෙම ආර්ථික මූලධර්ම සංස්කෘතික පරිසරය හැඩගස්වා ගැනීමට පටන් ගනී. මෙයින් අදහස් කරන්නේ මිනිසුන් මෙම සාරධර්ම වැදගත් සහ අදාළ ලෙස දැකීමට පටන් ගන්නා අතර, පුද්ගලයන් සහ සමස්තයක් ලෙස සමාජය සිතන ආකාරය, හැසිරීම සහ තීරණ ගන්නා ආකාරය කෙරෙහි බලපෑම් කරන බවයි. එබැවින්, ආර්ථික මූලධර්ම, සංස්කෘතිය තුළ ගැඹුරින් මුල් බැස ඇති අතර මිනිසුන් අවට ලෝකය වටහා ගන්නා ආකාරය එමගින් අර්ථ නිරූපණය කෙරේ. මිනිසුන් හැසිරෙන ආකාරය පිළිබඳ අධ්‍යයනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන රාජ්‍යත්වය පිළිබඳ ෆූකෝගේ අදහස යෝජනා කරන්නේ, යම් සමාජ සන්දර්භයක් සහ සමාජයක් තුළ අප අපව වටහා ගන්නා ආකාරය අනුව අපගේ හැසිරීම් සහ ක්‍රියා බලපාන බවයි.

සරලව කිවහොත්, 1960 සහ 1970 ගණන් වලදී, විශේෂයෙන්ම රැකියා සහ රැකියා සම්බන්ධ ගැටළු සම්බන්ධයෙන් මිනිසුන් අතර සහයෝගීතාවයේ හැඟීමක් ඇති විය. මෙම ප්‍රශ්නවල සාමූහික වැදගත්කම පිළිබඳව ජනතාව වඩාත් දැනුවත් විය. පසුගිය වසර 40 සිට 50 දක්වා කාලය තුළ පුලුල් සමාජීය හෝ පද්ධතිමය සාධක දෙස බලනවාට වඩා පුද්ගල වගකීම් සහ පුද්ගලයන් විසින් කරන ලද තේරීම් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කර ඇත. “හැසිරීමේ හැසිරීම” (conduct of conduct) යන සංකල්පය සිත්ගන්නා සුළු වන්නේ එයට ද්විත්ව අර්ථයක් ඇති බැවිනි. එක් අතකින්, එය පුද්ගලයන් තමන්ට සලකන ආකාරය සහ සමාජය තුළ ක්‍රියා කරන ආකාරය ගැන සඳහන් කරයි. අනෙක් අතට, එය අන් අයට මඟ පෙන්වීම ද අදාළ වේ. පශ්චාත්-නූතනත්වය පිළිබඳ අදහස බහුවිධ සත්‍යයන් පිළිබඳ හැකියාව ඇතුළු විවිධ කතිකාවන් සහ ඉදිරිදර්ශන සඳහා විවෘත වීමේ සංකල්පය වැළඳ ගනී.

කෙලියන් කොන්වෙයි (Kellyanne Conway), ඇයගේ දෘෂ්ටිකෝණය ආරක්ෂා කරන විට, “විකල්ප කරුණු” යන යෙදුම භාවිතා කළාය. යථාර්ථය පිළිබඳ විවිධ අර්ථකථන පැවතිය හැකි බව මෙයින් ඇඟවෙයි. මෙය පශ්චාත්-නූතන ඉදිරිදර්ශනයක් සමඟ සමපාත වන අතර, සත්‍යය ආත්මීය විය හැකි අතර පුද්ගලයන්ගේ ඉදිරිදර්ශනය හෝ දෘෂ්ටිකෝණය අනුව වෙනස් විය හැකි බව විශ්වාස කරයි. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, මෙම ඉදිරිදර්ශනයට අනුව, සත්‍ය යැයි සැලකෙන දෙයෙහි බහු අනුවාද තිබිය හැකි අතර, එය විවිධ පුද්ගලයන් දකින සහ තේරුම් ගන්නා ආකාරය මත රඳා පවතී. කෙලියන් කොන්වෙයි ගේ “විකල්ප කරුණු” භාවිතය සහ පශ්චාත්-නූතනවාදයේ අදහස් අතර සම්බන්ධයක් ඇති බව පශ්චාත්-නූතනවාදයට සහාය දුන් බොහෝ විද්වතුන් පිළිගැනීමට කැමති වූයේ නැත. ඔවුන් කොන්වේගේ දේශපාලන ආස්ථානයෙන් ඈත් වීමට තෝරා ගත් අතර ඇයගේ මෙම යෙදුම පශ්චාත්-නූතනවාදයේ මූලධර්ම සමඟ සම්බන්ධ කර ගැනීමට කැමති වූයේ නැත. මූලික වශයෙන්, ඔවුන්ගේ අදහස් ඇගේ ක්‍රියාවන් හෝ දෘෂ්ටිකෝණ සමඟ සම්බන්ධ කිරීමට ඔවුන්ට අවශ්‍ය නොවීය. ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ද “විකල්ප කරුණු” ගැන ප්‍රකාශ කළ අතර, සත්‍යය ආත්මීය විය හැකි බව අවධාරණය කළේය. කෙසේ වෙතත්, මෙය ඔහුගේ ප්‍රකාශවලට අභියෝග කිරීමට අවශ්‍ය වූ බැවින් ඔහු සමඟ එකඟ නොවන අයගේ විරෝධයක් ඇති විය. මෙය සිදු කිරීම සඳහා, ඔවුහු ට්‍රම්ප් පවසන දේ විවේචනය කිරීම සඳහා තනි, වෛෂයික සත්‍යයක් පිළිබඳ අදහස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළහ. ඒකීය සත්‍යයක් ස්ථාපිත කිරීමේ මෙම උත්සාහය සත්‍යයේ බහුවිධ අර්ථකථනයන්ට ඉඩ සලසන පශ්චාත්-නූතන ඉදිරිදර්ශනයට පටහැනි විය. එබැවින්, ඉදිරිදර්ශන මත පදනම්ව සත්‍යය වෙනස් විය හැකිය යන අදහසෙන් බැහැරවීමක් සිදු වූ අතර, ඒ වෙනුවට ට්‍රම්ප්ගේ ප්‍රකාශයන්ට ප්‍රතිචාර වශයෙන් තනි, වෛෂයික සත්‍යයක් ප්‍රකාශ කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු විය. , මිනිසුන්ට සත්‍යය කුමක්ද යන්න පිළිබඳ විවිධ අදහස් තිබිය හැකි බව තේරුම් ගැනීම වැදගත් වන්නේ ඔවුන් තමන්ගේම අත්දැකීම් අද්විතීය ආකාරයෙන් වටහාගෙන ඒවාට ප්‍රතිචාර දක්වන බැවිනි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ පුද්ගලයන් විවිධ තත්වයන්ට ප්‍රතිචාර දක්වන බැවින් සත්‍යය පිළිබඳ තනි, විශ්වීය වශයෙන් පිළිගත් නිර්වචනයක් නොතිබිය හැකි බවයි. පශ්චාත්-නූතනවාදය සහ නව ලිබරල් ලෝකය අතර සිත්ගන්නා සම්බන්ධයක් ඇත. පශ්චාත්-නූතනවාදය සත්‍යය පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික සංකල්පවලට අභියෝග කරන අතර විවිධ ඉදිරිදර්ශන පිළිගන්නා අතර නව ලිබරල් ලෝකය පුද්ගල නිදහස සහ වගකීම අවධාරණය කරයි. මෙම සංකල්ප අතර සම්බන්ධය අධ්‍යයනය කිරීමෙන් අපට පුළුල් සමාජ හා සංස්කෘතික ගතිකත්වයන් අවබෝධ කර ගත හැකි ය.

මගේ අවසාන කරුණ ලෙස, “habitus” සංකල්පය හඳුන්වා දුන් තවත් ප්‍රංශ බුද්ධිමතෙකු ගැන සාකච්ඡා කිරීමට මට අවශ්‍යය. ප්‍රංශ සමාජ විද්‍යාඥ පියෙරේ බඩියු (Pierre Bourdieu) ගේ පුරුද්ද පිළිබඳ සංකල්පයේ සන්දර්භය තුළ, ඔහු අධ්‍යයනය කළ ඇල්ජීරියාවේ බර්බර් (Berber) සමාජය ඇතුළු සමාජවල පැහැදිලිව සාකච්ඡා නොකළ හෝ දැනුවත්ව පිළි නොගත් නමුත් තවමත් සමාජ හා දේශපාලන ජීවිතය හැඩගස්වන ඇතැම් අංශ පවතින බව ඔහු නිරීක්ෂණය කළේය. බඩියු මෙම සැඟවුණු අංශ හැඳින්වූයේ habitus ලෙසය. “Habitus” යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ යම් සමාජයක සාමාන්‍ය සහ ස්වාභාවික ලෙස සලකනු ලබන මුල් බැසගත් විශ්වාසයන්, සාරධර්ම සහ හැසිරීම් ය. මෙම පැති කෙතරම් ගැඹුරට මුල් බැස ඇත්ද යත්, මිනිසුන් බොහෝ විට ඒවා ගැන දැනුවත්ව නොසිතා ස්වයංක්‍රීයව අනුගමනය කරයි. පුද්ගලයන් ලෝකය දකින ආකාරය සහ ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධ වන ආකාරය ඔවුන් හැඩගස්වයි. තවදුරටත් පැහැදිලි කිරීම සඳහා, ඇන්ටෝනියෝ ග්‍රාම්ස්චිගේ (common sense) සාමාන්‍ය බුද්ධිය සංකල්පය ගැනද සඳහන් කළේය. සාමාන්‍ය බුද්ධිය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ සමාජයක් තුළ පුළුල් ලෙස පිළිගෙන ඇති සහ ස්වාභාවික හෝ ස්වයං-පැහැදිලි ලෙස දකින අදහස් සහ විශ්වාසයන් ය. එහි යටින් පවතින උපකල්පන ප්‍රශ්න කිරීම හෝ විවේචනාත්මකව විමර්ශනය කිරීමකින් තොරව සාමාන්‍ය බුද්ධියට අනුකූලව ක්‍රියා කිරීමට මිනිසුන් පෙළඹේ. “Habitus” සහ “Common sense” යනු සමාජ හා දේශපාලන ජීවිතයේ අවධානයට ලක් නොවූ සහ ප්‍රශ්න නොකළ කොටස් වෙත අවධානය යොමු කරන සංකල්ප වේ. ඔවුන් විවෘතව සාකච්ඡා නොකළත්, දැනුවත්ව පිළි නොගත්තත්, මිනිසුන් ක්‍රියා කරන ආකාරය සහ ලෝකය දකින ආකාරයට බලපෑම් කරයි.

පියෙරේ බඩියුට අනුව, යම් හැසිරීමක් හෝ ලක්ෂණයක් ඔවුන්ගේ ස්වභාවයේ කොටසක් පමණක් යැයි සිතන විට, ඔවුන් සැබවින්ම ඔවුන් වටා ඇති සංස්කෘතියට බලපෑම් ඇති කරයි. Habitus සංකල්පය පැමිණෙන්නේ මෙහිදීය. Habitus යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ නිශ්චිත සමාජයක මිනිසුන් සාමාන්‍ය යැයි සලකන සහ ප්‍රශ්න නොකරන විශ්වාසයන් සහ හැසිරීම් ය. එය පුද්ගලයන්ට ස්වභාවිකව දැනෙන අදහස් සහ ක්‍රියා සමුදායක් වැනිය. නිදසුනක් වශයෙන්, නව ලිබරල්වාදය සම්බන්ධයෙන්, පෞද්ගලිකත්වය සහ සුවිශේෂත්වය අවධාරණය කරන විශේෂිත චින්තනයක් ඇත. මෙම මානසිකත්වය සිදුවීම් සහ තත්වයන් පිළිබඳ ඔවුන්ගේ අවබෝධය සහ අර්ථ නිරූපණය හැඩගස්වයි. පුද්ගලයෙකු වශයෙන්, ඔබ සිතන හා තීරණ ගන්නා ආකාරය පුරුද්දට බලපෑම් කළ හැකිය. ඔබේ මුල් බැසගත් විශ්වාසයන් ඔබ යම් තත්වයක් දකින ආකාරය ස්වයංක්‍රීයව හැඩගස්වාගත හැක. කෙසේ වෙතත්, එය නැවත පරාවර්තනය කිරීමෙන්, ඔබේ මුල් අර්ථ නිරූපණය සම්පූර්ණයෙන්ම නිවැරදි නොවිය හැකි බව ඔබට වැටහෙනු ඇත. ඔබේ චින්තන ක්‍රියාවලීන් හැඩගැස්වීමට සහ ලෝකය පිළිබඳ ඔබේ අවබෝධයට බලපෑම් කිරීමට එම පුරුදුවලට භූමිකාවක් ඉටු කළ හැකි ආකාරය පෙන්වා දෙයි. Habitus ස්ථිර නොවන බවත් කාලයත් සමඟ වෙනස් විය හැකි බවත් තේරුම් ගැනීම වැදගත්ය. නව ලිබරල්වාදයේ සන්දර්භය තුළ මිනිසුන්ගේ හැසිරීම් සහ ඔවුන්ගේ මුල් බැසගත් විශ්වාසයන් යන දෙකම වෙනස් වී ඇත. 1970 ගණන්වල රිචඩ් නික්සන්ගේ ජනාධිපති ධූරය වැනි ඓතිහාසික සිදුවීම්වල මෙම වෙනස අපට නිරීක්ෂණය කළ හැකිය, එහිදී ධනේශ්වර විරෝධයට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස පාරිසරික ආරක්ෂාව, වෘත්තීය ආරක්ෂාව සහ පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් වැනි කරුණු කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු විය. නව ලිබරල්වාවාදී රාමුව තුළ පුද්ගලයන් සිතන හා ක්‍රියා කරන ආකාරයෙහි පරිවර්තනයක් මෙයින් පිළිබිඹු වේ.

1970 ගණන්වලදී, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති රිචඩ් නික්සන්ට ධනවාදයට එරෙහි නීති සමඟ කටයුතු කිරීමට සිදු විය. පුදුමයට කරුණක් නම්, ඔහු මෙම නීති අනුමත කර ක්‍රියාත්මක කර සැහැල්ලු ප්‍රකාශයක් කරමින්, “මම හිතන්නේ අපි හැමෝම දැන් කේන්සියානුවන්” යැයි පැවසී ය. මෙම ප්‍රකාශය වැදගත් වූයේ මෙම ක්‍රියාමාර්ග පවතින ක්‍රමයට ගැළපෙන බව ඔහු විශ්වාස කරන බවත්, වෙනස් ආර්ථික න්‍යායක් (කේනිසියානුවාදය) සමඟ සම්බන්ධ වී සිටියද, ඔහුට තවමත් ඒවාට සහාය දිය හැකි බවත් එයින් ඇඟවූ බැවිනි. 1990 දශකයේ මැද භාගයේදී දේශපාලනයේ වෙනසක් ඇති විය. බ්‍රිතාන්‍යයේ ටෝනි බ්ලෙයාර් සහ එක්සත් ජනපදයේ බිල් ක්ලින්ටන් වැනි නායකයින් නව ලිබරල්වාදය සමඟ පෙලගැසුණු ප්‍රගතිශීලී වාම න්‍යාය පත්‍රයක් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට පටන් ගත්හ. මෙයින් අදහස් කළේ පුද්ගලවාදය සහ වෙළඳපොළ පදනම් කරගත් ප්‍රතිපත්ති කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන නව ලිබරල්වාදය දේශපාලනය සාකච්ඡා කිරීමේ ප්‍රධාන මාර්ගය බවට පත් වූ බවයි. “සමාජය කියා දෙයක් නැත” යනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ මාග්‍රට් තැචර් මෙම නව ලිබරල් මානසිකත්වය නියෝජනය කළේ වෙනත් විකල්පයක් නොමැති බව පවසමිණි. පෙරස්ත්‍රොයිකා සහ ගෝලීය වෙනස්කම් ඇති වූ කාලය තුළ, මාග්‍රට් තැචර් නව ලිබරල්වාදය එකම විකල්පය බව ඇගේ කියමින් විශ්වාසයේ ස්ථිරව සිටියාය.

නව ලිබරල්වාදය අපගේ විඥානය හා යටි සිත තුළ ගැඹුරින් මුල් බැසගත් විට, එහි චින්තන ක්‍රමවලින් මිදීම අතිශයින් අභියෝගාත්මක වේ. නව ලිබරල්වාදයට දේශපාලන යුක්තියුක්ත භාවය අහිමි වී විවේචනවලට මුහුණ දීමට සිදු වුවද, එහි බලපෑම නොනැසී පවතී. එක්සත් ජනපදයේ වත්මන් තත්වයෙන් මෙය පැහැදිලි වේ, ජනාධිපති බයිඩන්ගේ අඩු ජනප්‍රියතා ශ්‍රේණිගත කිරීම් පුද්ගලික ප්‍රතිලාභ කෙරෙහි මිනිසුන්ගේ අවධානයට හේතු විය හැකිය. මිනිසුන් තමන්ට සෘජු වාසි හෝ ප්‍රතිලාභ නොපෙනේ නම්, ඔවුහු බයිඩන්ට අඩු ශ්‍රේණිගත කිරීමක් ලබා දීමට නැඹුරු වෙති. අතීතයේ දී, මිනිසුන්ට පුද්ගලිකව ප්‍රතිලාභ නොලැබුණත්, යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය වැනි ව්‍යාපෘතිවල වැදගත්කම පිළිබඳව පුළුල් දැක්මක් තිබූ අතර ඒවා පිළිගත්තේය. කෙසේ වෙතත්, නව ලිබරල් මානසිකත්වය තුළ අවධානය යොමු වන්නේ පුද්ගලයා සහ ආත්මාර්ථකාමීත්වය කෙරෙහි ය. මිනිසුන් සිතන ආකාරය හැඩගස්වමින් “මම” කෙරෙහි මෙම අවධාරණය ප්‍රමුඛ වේ. අපගේ පුරුදු හා විශ්වාසයන් තුළ එය මුල් බැස ඇති නිසා මෙම චින්තනයෙන් මිදීම අභියෝගාත්මක විය හැකිය. මම පැහැදිලි කළේ මිනිසුන් ලෝකය දකින ආකාරයට විවිධ සාධක බලපාන බවයි. මේවාට බලයේ සිටින අයගේ අදහස් සහ ප්‍රතිපත්ති, සමාජ පන්ති ගතිකත්වය සහ අපගේම පුරුදු සහ හැසිරීම් වර්ධනය කිරීම ඇතුළත් වේ. ජනාධිපති Biden සහ ඔහුගේ කාර්ය සාධනය ගැන මිනිසුන් මත ගොඩනඟන විට, මෙම මතයන් 1970 ගනන්වල ආරම්භ වූ පන්ති සබඳතා මගින් බලපා ඇති බව ඔවුන් නොදැන සිටිය හැකිය. ඒ වෙනුවට ඔවුන් නව ලිබරල්වාදය විසින් සකස් කරන ලද මානසිකත්වය සහ පුරුදු මත පදනම්ව තත්වය අර්ථකථනය කරයි. රුසියානු සිසුන් සමඟ මගේ සංවාදය අතරතුර, මෙම රාමුව තුළ ඔවුන්ගේ ස්ථාවරය හඳුනා ගැනීමේ වැදගත්කම මම අවධාරණය කළෙමි. රුසියාවේ එම අදහස් එතරම් කැපී පෙනෙන්නේ නැතත්, ප්‍රතිපත්ති සහ ඒවා පිටුපස ඇති අදහස් ඔවුන්ට බලපා ඇත. කෙසේ වෙතත්, නව ලිබරල්වාදය විසින් ඔවුන්ගේම පුරුදු සහ චින්තන ක්‍රම සකස් වී ඇති ආකාරය ද සලකා බැලිය යුතුය. අභියෝගය වන්නේ තමන් නව ලිබරල් චින්තන රටාවන් අනුගමනය කර ඇති බව බොහෝ දෙනා සම්පූර්ණයෙන් නොදැන සිටීමයි. නව ලිබරල්වාදය විවේචනය කරන කෙනෙකු වශයෙන් වුවද, එහි මූලධර්මවලට අනුකූල වන ආකාරයෙන් ප්‍රතික්‍රියා කිරීම මට විටෙක හසු වන බැවින් දේශපාලනිකව දැනුවත් විය යුතු බව මතක් කර ගත යුතුය. මෙම මුල් බැසගත් පුරුදු ජය ගැනීම සහ ඒවායේ බලපෑම පිළිබඳව දැනුවත් වීම දුෂ්කර කාර්යයකි.

ඇතැම් විශ්වාසයන් සහ හැසිරීම් සමාජයේ මානසිකත්වය (පුරුද්ද) තුළ ගැඹුරට මුල් බැස ගත් පසු, ඒවා ඉවත් කිරීම අභියෝගාත්මක වේ. මෙම අන්තර් සම්බන්ධතාව විවිධ සාධක දෙස බැලීමෙන් තේරුම් ගත හැකිය: බලයේ සිටින අයගේ බලපෑම, ඔවුන්ගේ අදහස් සහ ප්‍රතිපත්ති සහ මේවා පුද්ගලයන්ගේ පුරුදු සහ හැසිරීම් හැඩගස්වන ආකාරය දැකිය හැකිය. මෙම සාධක සියල්ලම එකිනෙකට සම්බන්ධ වී ඇති අතර එකිනෙකට බලපෑම් කරන අතර, සමාජය තුළ අප නිරීක්ෂණය කරන සංකීර්ණ ගතිකත්වයට දායක වේ. මෙම අන්තර් සම්බන්ධිත මූලද්‍රව්‍යවල අවසාන ප්‍රතිඵලය වනුයේ කතිපයාධිකාරයක් ලෙස හැඳින්වෙන ධනවත් සහ මධ්‍යගත වූ බලගතු පුද්ගලයන් සමූහයකට මූලික වශයෙන් ප්‍රතිලාභ ලැබෙන සමාජයක් පිහිටුවීමයි. 1970 ගනන්වල මෙම පාලක පන්තියේ ආරම්භක ඉලක්කය වූයේ ඔවුන්ගේ ධනය හා බලපෑම වැඩි කර ගැනීමයි. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, අදහස්, ප්‍රතිපත්ති සහ පුරුදු වර්ධනය කිරීම තුළින් ඔවුන් මෙම අරමුණ සාර්ථකව සාක්ෂාත් කර ගෙන ඇත. වත්මන් තත්වය කෙබඳුද යත්, කතිපයාධිකාරය ලෙස හඳුන්වන ධනවත් පාලක පන්තිය, ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවන් සඳහා කිසිදු ප්‍රතිවිපාකයකට මුහුණ දෙන්නේ කලාතුරකිනි. මෙම ක්‍රමයට අනුබල දෙන අදහස් රජය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය සහ මිනිසුන් හැසිරෙන ආකාරය පිළිබඳ පුළුල් ලෙස පිළිගෙන ඇති අතර ගැඹුරින් මුල් බැස ඇත. මේ නිසා පවතින තත්ත්වයට අභියෝග කිරීමට හෝ වෙනස් කිරීම අපහසු වේ. පාලක පන්තියේ ධනය හා බලපෑම ආරක්ෂා කිරීම සහ වැඩි කිරීම ඉලක්ක කරගත් නව ලිබරල් ව්‍යාපෘතිය, චීනය, මෙක්සිකෝව, ඉන්දියාව සහ අනෙකුත් රටවල බලගතු කතිපයාධිකාරීන්ගේ නැගීම සඳහා හේතු වී ඇත. මෙම කතිපයාධිකාරීන් ඔවුන්ගේ ආණ්ඩුවලට විසඳීමට දුෂ්කරතා ඉදිරිපත් කරයි. නව ලිබරල් න්‍යාය පත්‍රය එහි අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ඵලදායී වී ඇති නමුත් බොහෝ විට එහි ක්‍රියාවන්හි ඍණාත්මක ප්‍රතිවිපාක සඟවා ඇත. බලය, ධනය සහ නව ලිබරල්වාදය අතර සම්බන්ධය විවේචනාත්මකව විමර්ශනය කිරීම සඳහා මෙම ක්‍රියාවලිය දිග හැරුණේ කෙසේද යන්න හඳුනා ගැනීම සහ තේරුම් ගැනීම අපට ඉතා වැදගත් වේ. දැනුවත්භාවය ඉහළ නැංවීමෙන් සහ විඥානය පෝෂණය කිරීමෙන්, වත්මන් ක්‍රමය තහවුරු කරන පවතින පුරුදු සහ හැසිරීම් වලට අභියෝග කිරීමට සහ පරිවර්තනය කිරීමට අපට පටන් ගත හැකිය. ධනවාදයෙන් ඔබ්බට ගිය ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා, නව ලිබරල් ධනවාදයට යටින් පවතින ව්‍යුහයන් සහ වටිනාකම් අප ආමන්ත්‍රණය කළ යුතුය. හුදෙක් නව ලිබරල්වාදයට විරුද්ධ වීම ධනවාදයට එරෙහි වීමේ පළමු පියවර වන නමුත් නව ලිබරල්වාදය වෙනත් ආකාරයක ධනවාදයකින් ආදේශ කිරීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවන බව හඳුනා ගැනීම වැදගත්ය. අපේ ආර්ථික හා සමාජ ක්‍රමවල මූලික වෙනසක් අවශ්‍යව තිබේ.

ගෝලීය වශයෙන් ක්‍රියාවට නංවා ඇති නව ලිබරල් ක්‍රමය යම් සමාජ පන්තියක අවශ්‍යතා මත මෙහෙයවනු ලබන අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සැලකිය යුතු සමාජ අසමානතාවයක් ඇති වී තිබේ. එක්සත් ජනපදය, ඉන්දියාව සහ මෙක්සිකෝව වැනි රටවල අප දකින ඉහළ මට්ටමේ අසමානතාවය අහම්බයක් නොව නව ලිබරල් න්‍යාය පත්‍රයේ සෘජු ප්‍රතිඵලයකි. මෙම කරුණ හඳුනා ගැනීමෙන් අප ක්‍රියා කරන ආකාරය සහ අපගේ සමාජය හැඩගස්වන අදහස් සහ ප්‍රතිපත්ති යන දෙඅංශයෙන්ම පද්ධතිය විසින් පනවන ලද සීමාවන්ට අභියෝග කිරීමට අපට ඉඩ සලසයි. නව ලිබරල් අදහස්වල මූලාරම්භය විවේචනාත්මකව විමර්ශනය කිරීම සහ ඒවා පිටුපස සිටින පාලක පන්තියේ භූමිකාව පිළිගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. නව ලිබරල්වාදයේ ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීම වැදගත් වන අතරම, මෙම අදහස්වලට පාදක වන පන්ති ගතිකත්වය අප නොසලකා හැරිය යුතු නොවේ. අපි අපගේ සංවාදය අවසන් කරන විට, ඔබේම ක්‍රියාවන් සහ පුරුදු මෙන්ම ඒවාට බලපාන පුළුල් පද්ධතිය ගැන සිතා බැලීමට මම ඔබට ආරාධනා කරමි. අප හැසිරෙන ආකාරය ගැන සිහියෙන් සිටීමෙන් සහ ස්ථාපිත සම්මතයන් ප්‍රශ්න කිරීමෙන්, නව ලිබරල් ධනේශ්වර ක්‍රමයේ බලපෑමට ප්‍රතිරෝධය දැක්වීමට අපට දායක විය හැකි ය.

අනුවාදය – මිගාර රත්නායක