අපි ස්වෛරී, විකල්ප ආර්ථික ආකෘතියක් ගොඩනගනවා – සියොමාරා කැස්ත්‍රෝ
2022 සැප්තැම්බර් මාසයේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය අමතමින් හොන්ඩුරාස් රාජ්‍යයේ ජනාධිපතිනිය සියොමාරා කැස්ත්‍රෝ විසින් කළ කථාවේ සිංහල පරිවර්තනය පහත පල වේ. මධ්‍යම ඇමරිකානු රාජ්‍යයක් වන හොන්ඩුරාස් රාජ්‍යය ගෝලීය දකුණේ වෙනත් රටවල් මුහුණ දෙන ඌන සංවර්ධනය, ණයගැතිභාවය ආදී වූ ප්‍රශ්නවලින් බැට කන රටක් වන අතර, මෙම තත්වය වසර ගණනාවක නව ලිබරල් ප්‍රතිපත්ති විසින් වඩාත් උග්‍ර කොට තිබේ. 2022 වර්ෂයේ දී වාමගාමී ‘ජාතික විරෝධතා පෙරමුණ’ (National Resistance Front) නියෝජනය කරමින් ජනාධිපතිවරණයට තරග වැද ජයගත් සියොමාරා කැස්ත්‍රෝ දකුණු ඇමරිකාව තුල මේ වනවිට පුනර්ජීවනයට ලක්වෙමින් තිබෙන වාමාංශික හෝ වාමගාමී ආණ්ඩු ඇති වීමේ දෙවන ප්‍රවණතාවය – දෙවන රෝස රැල්ලට අයත් නායිකාවක ලෙස සැලකෙයි. ඇයගේ මෙම කථාව ගෝලීය දකුණේ රටවල සංවර්ධනය සඳහා නව ජාත්‍යන්තර ආර්ථික පර්යායක් ඇති වීමේ අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කරන්නකි.
***
මෙම මහා මණ්ඩලයේ ගෞරවණීය සභාපතිතුමනි, ගෞරවණීය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මහලේකම්තුමනි, ගෞරවණීය රාජ්‍ය නායකයනි, මෙහි පැමිණ සිටින නියෝජිතයන් සහ ලොව සිටින සියළුම වැසියනි.
මම මේ ජාත්‍යන්තර වේදිකාවට පැමිණ සිටීම මගේ රටේ ඓතිහාසික සිදුවීමක්. ඒ මම මධ්‍යම ඇමෙරිකානු රාජ්‍යයක නායකත්වයට පත්වූ පළමු කාන්තාව වූ නිසා පමණක් නෙවෙයි. වසර 13ක ඒකාධිපති පාලනයකට පසු, මම නියෝජනය කරන්නේ මගේ රටේ පළමුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව පත්වූ රජය වීම නිසයි. මා අද මෙතැනට පැමිණ සිටින්නේ 2009දී සිදු වූ හමුදා කුමන්ත්‍රණය, වංචාකාරී මැතිවරණ දෙකක්, වසංගතයක් සහ සුළි කුණාටු දෙකක් විසින් අපගේ රට විනාශ කොට දැමීමෙන් පසුවයි. අපට විඳදරා ගන්නට බලකර ඇති කුරිරු දුක් වේදනා වලින් තොරව, හොන්ඩුරාස් වල ජනතාව – පිරිමින්, කාන්තාවන් සහ විශාල ගණනක් වූ සංක්‍රමණිකයන් තේරුම් ගැනීම සිදු කළ නොහැක්කක්. කොහොම උනත්, අපේ මිනිසුන්ගේ ද්‍රව්‍යාත්මක සහ ආධ්‍යාත්මික යහපැවැත්ම සහතික කිරීමට මැතිවරණ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පමණක් ප්‍රමාණවත් වන්නේ නැහැ. ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව බලා සිටිද්දී, වසර 13ක ඒකාධිපති පාලනය රාජ්‍ය ණය හය ගුණයකිනුත්, දරිද්‍රතා අනුපාතය හොන්ඩුරාස් ඉතිහාසයේ ඉහළම අගය වූ 74%ක් දක්වාත් වැඩි කරා. මගේ රටවැසියන් දහයෙන් පස් දෙනෙකු අන්ත දුගී භාවයෙන් පීඩා විඳිනවා. කොහොම උනත්, මං දැඩිව විශ්වාසය කරනවා මූල්‍ය අඥාදායකත්වයක් සහිත ලෝකයක ජීවත්වන කිසිවෙකු මේ සංඛා දත්ත ගැන පුදුමයට පත් නොවන බවට. සීමාවක් නොදන්නා සමපේක්ෂන ප්‍රාග්ධනයේ මූල්‍ය ආඥාදායකත්වය අප අතර සිටින දුප්පත්ම ජනයාට කුරිරු මූල්‍ය බාධක පනවමින්, ඉතිරි වූ බහුතරයකගේ දුක් වේදනාවන් වැඩි කරමින් ඉන්නවා.
අපේ රටේ පැවැත්ම සඳහා ඊනියා කප්පාදු වැඩපිළිවෙලවල් ප්‍රතික්ෂේප කළ යුතු බව ඉතාම පැහැදිලියි. මේ ඊනියා කප්පාදු වැඩපිළිවෙලවල් කිහිප දෙනෙකු අත ධනය සංකේන්ද්‍රණය වෙන්නත්, අධික ලෙස අසමානතාවය වර්ධනය වෙන්නත් හේතුවක්. අප බලයට පත්වීම ජනවාරි අගදී වූ නිසා, අපිට දැඩි උවමනාවක් තියෙනවා යම් සම්මුතියක් ඇති කර ගැනීමට. අපි හැමවිටම අපගේ දැඩි කැමැත්ත ප්‍රකාශ කරල තියෙනව ගිවිසුම් වෙත එලැඹෙන්නට. අපගේ කැපකිරීම් මත ක්‍රියාත්මක කල හැකි ගිවිසුම්. අපි බොහොම පැහැදිලිව කියා සිටියා අපගේ කිසිම ගිවිසුමක් කඩ නොකරන බවට.
කොහොම උනත්, ජනතා අභිලාෂයන් කඩාකප්පල් කිරීමේ උත්සහයන් සෑම පැත්තකින්ම සිදුවෙනවා. ඒත් එක්කම, රට කොල්ල කෑ කුමන්ත්‍රණකරුවන් සහ සහචරයන් අතරම විවිධ කුමන්ත්‍රණ පෝෂණය වෙන බව අපිට පේනවා. සමහර විට රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ලෙස වෙස්වලාගෙන එන උග්‍ර ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී අදහස් මේ අයව ධෛර්යමත් කරනවා. පසුගිය වසර 13ක් පුරාවට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ප්‍රජාවේ කුලී පමණක් සොයන මොඩලය (Rent-Seeking Model ආර්ථික ඵලදායීතාවට කිසිදු දායකත්වයකින් තොරව ධනය පමණක් එකතු කිරීමේ ආර්ථික විද්‍යා සංකල්පය – පරිවර්තක) විසින් අනුමත කරපු රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අපව ඇද දැමුවේ ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් හා දරිද්‍රතාවයෙන් පිරුණු ලෝකයකටයි, ව්‍යාපෘති අසාර්ථක වන හා අත්හැර දමන ලෝකයකටයි, දූෂිත ලෝකයකටයි, කොල්ලකෑම් සහ මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් සහිත ලෝකයකටයි. 2013 සහ 2017 දූෂිත මැතිවරණ වල සිටි අන්තර්ජාතික නිරීක්ෂකයන් කිසිවකු සැලකිලිමත් උනේ නැහැ අපේ ජනතාවගේ විනාශකාරී ඉරණම ගැන.
ඒත් තවමත් ඔවුන් අපේ රට වට කරගෙන ඉන්න දරුණුතම වසංගතය ගැන උදාසීනයි. ධනේශ්වර උඩඟුකම සහ ආත්මාර්ථකාමීත්වය නිසා බොහෝ දෙනා වංචාව තෝරා ගන්න හේතු වෙලා. ඒත් එක්කම, සංවිධානාත්මක අපරාධ රට අගාධයකට ඇද දමලා. ලෝකයේ දුප්පත් ජාතීන් තව දුරටත් කුමන්ත්‍රණ ඉවසන්නේ නෑ. ඔවුන් නීතිමය කටයුතු වත්, අපගේ පුළුල් ස්වාභාවික සම්පත් කොල්ලකෑමට නිතර සංවිධානය කරන වර්ණ විප්ලව වත් ඉවසන්නේ නෑ. ලෝකයේ කාර්මික රටවල් අපගේ රටවල බරපතල පරිසර හානි වලට වගකිව යුතුයි. කොහොම උනත්, ඔවුන්ගේ අතිරික්ත ජීවන රටාවන් වෙනුවෙන් මිල ගෙවන්න සලස්වලා තියෙන්නේ අපට. ඒ වෙනුවෙන්, අපව ඔවුන්ගේ සැලසුම් වලට සම්බන්ධ කර ගැනීමට කිසිම උත්සහයක් ගන්නෙ නෑ වගේම, අපව නිමක් නැති අර්බුද වලට ගොදුරු කරමින්, අපගේ අත් පා බැඳ ඇති බව සහතික කිරීමට ඔවුන්ට කළ හැකි හැමදේම කරනවා.
මම නායකත්වය දෙන හොන්ඩුරාස් රාජ්‍ය නැවත ගොඩනඟන්නේ මානවවාදී පදනමක් මත, අභිමානයෙන් සහ ස්වෛරීභාවයෙන් පිරී ඇති, අපගේ පරිසරය යථා තත්වයට පත් කරන්න නීතිමය වශයෙන් සිදුකළ හැකි සියළු දේ කරමින් සමස්ථ ජනතාවගේ පොදු යහපත ලඟා කරගත හැකි ආකාරයකටයි. ඒ නිසා, අපිට මේ හිතුවක්කාර ලෝක පර්යාය පිලිගන්න බැහැ. තුන්වන සහ හතරවන පන්තියේ රටවල් සහිත ලෝකයක, තමන් ශිෂ්ඨ යැයි සිතන අය නැවත නැවතත් ආක්‍රමණයන් සිදුකරන, යුද්ධ ඇතිකරන, මූල්‍ය සමපේක්ෂනයන්ගේ නිරත වන, ඔවුන්ගේ උද්ධමනය සමඟ අපව බිල්ලට දෙන ක්‍රියාවන්ගෙන් නිමක් නොමැති ලෝක පර්යායක් අපිට පිළිගන්න බැහැ.
මම මේ වේදිකාව යොදාගන්නවා අපට ගෞරවය අවශ්‍ය බවට ප්‍රකාශ කරන්න. අපි සාමයෙන් ජීවත් වෙන්න කැමතියි. හොන්ඩුරාස් රාජ්‍යය අස්ථාවර කිරීමට කරන උත්සහයන් නවත්වන්න. ඔබගේ ප්‍රතිපත්ති අප මත පැටවීම හෝ අප සබඳතා පවත්වන්නේ කා සමඟ ද යන්න තීරණය කිරීම නවත්වන්න. පරමාධිපත්‍යය බලය හිමි ජනතාවටයි. මගේ රටේ ඉතිහාසයේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූ මගේ ජයග්‍රහණය වෙනුවෙන් පහුගිය නොවැම්බර් 28 වෙනිදා සහයෝගය දක්වමින් ඔවුන් ඒ බව පෙන්නුවා. සැප්තැම්බර් 15 වෙනිදා, අපේ නිදහස් දිනයේ දී, වසර 13ක ඒකාධිපතිත්වයට එරෙහිව සටන් කළ විරෝධතා කරුවන්, මහජනයාට එරෙහි තර්ජන වළක්වා ගැනීමට සහ අපගේ ජාතික සම්පත් ඉහළම ලංසුකරුට විකිණීමට එරෙහිව මා සමඟ දහස් ගණනින් වීදි පුරා ඇවිද ගියා.
අපව අසමත් රාජ්‍යක් (Banana Republic – දේශපාලන වශයෙන් අස්ථාවර විදෙස් ප්‍රාග්ධනය මගින් මෙහෙයවන තනි අපනයන භාණ්ඩයක ආධිපත්‍ය මත ආර්ථිකය රඳා පවත්නා කුඩා රාජ්‍ය – පරිවර්තක) ලෙස නැවත කිසිදා හඳුනාගත යුතු නැහැ. අපගේ රාජ්‍යන් දිළිඳු කරනවාට වඩා වැඩි යමක් නොකරන ඒකාධිකාරයන් සහ කතිපයාධිකාරයන්ට අප තිත තබනවා. වනාන්තර සහ ගංගා ආරක්ෂා කිරීමට ලේ වලින් වන්දි ගෙවූ අය, එකාධිපතිත්වය විසින් මරා දැමූ සිය ගණනක් වූ තරුණයන් අප අමතක කරන්නේ නැහැ. විශේෂයෙන් අපේ සහෝදර බර්ටා කැසේරස් (Berta Cáceres) ව අමතක කරන්න බැහැ. බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කළ හොන්ඩුරාස් වැසියන් අමතක වෙන්නෙ නෑ – වෙනස් අදහස් දැරීම නිසා පමණක් අතුරුදහන් කළවුන්. ඒ වගේම වසර දෙකකට පෙර බලෙන් අතුරුදන් කළ ගරිෆුනා සහෝදරයන් පස් දෙනාවත් අමතක වෙන්නෙ නෑ.
ZEDE (Zone for Employment and Economic Development – රැකියා සහ ආර්ථික සංවර්ධන කලාපය) සහ වෙනත් වරප්‍රසාද ලත් පද්ධතීන් වෙළෙඳපොළේ පාරිශුද්ධ නිදහස වෙනුවෙන් ඔවුන් කොල්ල කෑ නිජබිමේ සෑම මිලි මීටරයක්ම, ආදිවාසි ජනතාවගේ ලෙයින් තෙත් කලා. මගේ සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුව නැවත මෙවන් දෑ සිදු නොවන්නට යුක්තිය සහ නීතියේ ආධිපත්‍ය නැවත පිහිටුවනවා. අපි ආර්ථික උත්ප්‍රේරකයන්ට ප්‍රමුඛත්වය දෙන්නත්, රාජ්‍ය මූල්‍ය ක්‍රමය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම නවත්වන්නත් වෙහෙස වී වැඩ කරනවා. බලශක්තිය පොදු සම්පතක් බවට පත් කරන නීතියක් ගෙන එමින් අපේ වැඩසටහන අපි දැනටමත් ආරම්භ කර අවසන්. අපි සේවක අයිතිවාසිකම් යලි තහවුරු කිරීමටත්, අපගේ අභ්‍යන්තර වෙළෙඳපොළට සහයක් විදියට කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා ආයෝජනය කරමින් ආහාර සුරක්ෂිතතාව තහවුරු කිරීමටත් කටයුතු කරනවා. විදුලිය සඳහා ගෙවිය නොහැකි අපගේ දුප්පත්ම පුරවැසියන්ට සහනාධාර දීමටත් අපි කටයුතු කරමින් සිටිනවා.
අපි නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම් නැවත සාකච්ඡා කිරීමට සූදානම්. ආනයන ආදේශන හරහා සංවර්ධනය සඳහා ආයෝජනය කිරීමට අප ස්වෛරී තීරණයක් අරගෙන තිබෙනවා. නමුත් ඒ සමඟම අපි සංවර්ධිත රටවල අතිරික්තයන්ට සහනාධාර නොදී ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳපොළේ තරඟ කරමින් සිටිනවා.
ශතවර්ෂ ගණනාවක් පුරා සංවර්ධනයේ පාර්ශවකරුවෙකු ලෙස හඳුනානොගත් කාන්තාවන්ව, සමාජයේ කොඳුනාරටිය ලෙස ඔවුන් ඉටු කරන වැදගත් කාර්යභාරය අපි හඳුනාගන්නවා. අපි අපේ දරුවන්ට සහ අපේ තරුණ තරුණියන්ට සෞඛ්‍ය, ගුණාත්මක අධ්‍යාපනය, ආරක්ෂාව, ආහාර ස්වෛරීත්වය ලබා දීමට කටයුතු කරනවා.
දශකයකටත් වැඩි කාලයක් පුරා අප දැක ඇති පරිදි, එකාධිපතිත්වයෙන් පලා යන සෑම සංක්‍රමණිකයෙකු ම අපගේ රටටත්, ඔවුන්ගේ පවුල් වලටත් බලවත් පාඩුවක්. සංඛ්‍යාලේඛන පෙන්වා දෙන විදියට නවලිබරල් අසාධාරණය විසින් කුපිත කරන ලද මේ නික්මයාම නිසා විරැකියාව වැඩිවීමත්, අනවශ්‍ය පරාධීනත්වයකට අපව බැඳ තබාගැනීමකුයි සිදුවෙන්නේ.
පරස්පර විරෝධී ලෙස, අපේ රටේ සංක්‍රමණිකයන් අපගේ සාම්ප්‍රදායික අපනයන බොහොමයකට වඩා වැඩියෙන් විදේශ විනිමය ආදායම් උපයනවා. අපි අපගේ ඩයස්පෝරාව සමඟ සහයෝගීතාවය ප්‍රකාශ කරනවා.
අප රටෙහි, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් හා සම්බන්ධ අපරාධ වලට මිනිසුන් යොදාගන්නා මේ කුහක පද්ධතියට අප තවදුරටත් සහයෝගය ලබාදෙන්නේ නැහැ. ඒ උනත්, දශකයකට අධික කාලයක් පුරා එවැනි අපරාධ වලටත්, මැතිවරණ දූෂණ වලටත්, මිලියන ගණනක් වූ හොන්ඩුරාස් වැසියන්ගේ නිජබිමට එරෙහි අපරාධ වලට සහය හිමිවෙලා තියෙනවා. ඒ සියල්ල සදහටම නැවැත්වීමට, එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ගේ සහයෝගය සහිතව දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමට ජාත්‍යන්තර කොමිසමක් ඇති කිරීමට අපි කටයුතු කරනවා.
හොන්ඩුරාස් රාජ්‍යයට අනාගතයක් ඇත්තේ නව ලිබරල් ආර්ථික ආඥාදායකත්වය බිඳ දැමීමට දැඩි පියවර ගතහොත් පමණයි. ඒ නිසයි අප දැනටමත් අපගේ ජාතික වීරයා – ෆ්රැන්සිස්කෝ මොරෙසන් කසාඩා (Francisco Morazán Quezada) ගේ පරමාදර්ශ සහ සාරධර්ම මත පදනම් වූ අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීම ආරම්භ කර ඇත්තේ.
හොන්ඩුරාස් රාජ්‍යයේ මගේ රජය මූලික කුළුණු හතරක් මත පදනම් වූ ගැඹුරු වෙනස් කම් කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කරල තියෙනවා.
- අධ්‍යාපනයේ විප්ලවීය පරිවර්තනය, මිනිස් ආධ්‍යාත්මය ඉහළ නැංවීමට සහ යටත්විජිතවාදය අවසන් කිරීමට කැපවීම.
- ගැඹුරු ස්වෛරී විකල්ප ආර්ථික ආකෘතියක් ගොඩනැගීම.
- මානවවාදය, සහයෝගීතාව, සහෝදර ජනතාව සමඟ ඒකාබද්ධ වීම, සාමය සහ මානව හිමිකම්වලට ගරු කිරීම කේන්ද්‍ර කරගත් පද්ධතියක් ගොඩනැගීම
- සෞඛ්‍ය සේවා, පානීය ජලය, විදුලිය සහ අන්තර්ජාලය වැනි පොදු සේවාවන් ක්‍රමානුකූල ලෙස පුද්ගලික අංශයෙන් බැහැර කිරීම
අද, යුද්ධය නැවතත් අපේ ලෝකයේ දුප්පත්ම අයට දඬුවම් කරමින් සිටිනවා. අද, ආක්‍රමණයට ලක් වූ රටවල් වන අප, ජනතාවගේ ස්වයං නිර්ණ මූලධර්මයට නැවත ගරු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටිනවා.
සහෝදර කියුබානු ජනරජයට සහ එහි ජනතාවට එරෙහිව එල්ල කර ඇති කුරිරු, නින්දිත සම්බාධක අපි ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. අපගේ ලෝකයේ බහු ධ්‍රැවීය ස්වභාවය බැරෑරුම් ලෙස සාකච්ඡා කිරීමට කාලයයි මේ. ජනාධිපති බැරැක් ඔබාමා මෙම සාහසික අවහිරය අවසන් කිරීමට පළමු පියවර ගත්තා. කොලොම්බියා ජනරජයේ ජනාධිපති ගුස්ටාවෝ පෙට්‍රෝ ප්‍රකාශ කළ ආකාරයට වෙනිසියුලාවේ බොලිවේරියානු ජනරජයට එරෙහි ආක්‍රමණ දැන් සදහටම අවසන් කළ යුතු බවයි.
ලෝකයේ මිනිසුනි, අපගේ සහෝදර බර්ටා කැසේරස් කියූ පරිදි “ලෝවැසියනි, අවදිවන්න, අපට තවමත් කාලය තිබේ”.
පරිවර්තනය – තිශාන් කොස්වත්ත
Comments (0)